Една од причините зошто е толку тешко да се разберат намерите на Русија – особено кога станува збор за војната во Украина – е значајната разлика помеѓу тоа како надворешните набљудувачи ги гледаат настаните и како Кремљ гледа на нив.
Работите кои за некои изгледаат очигледни, како што е неможноста на Русија да постигне воена победа, во Москва се перципираат сосема поинаку. Факт е дека повеќето од дискусиите за тоа како да и се помогне на Украина да победи на бојното поле, да го принудат Киев на отстапки и дали да му дозволи на рускиот претседател Владимир Путин да го спаси образот, немаат многу врска со реалноста, пишува „Форин полиси“.
Ова се петте вообичаени западни претпоставки за Путин и за тоа како тој ја гледа оваа војна, кои се покажаа како погрешни.
Претпоставка 1:
Путин знае дека губи
Ова произлегува од заблудата дека главната цел на Русија е да ја преземе контролата врз големи делови од Украина – и затоа, кога руската војска не успева да напредува, па дури и да се повлече, тоа е неуспех. Сепак, главните цели на Путин во оваа војна никогаш не биле да добие територија, според Форин полиси, туку да го спречи Западот да ја користи украинската територија како мост за антируски геополитички активности. Како резултат на тоа, Русија не ја гледа својата воена операција како неуспешна. Украина нема да влезе во НАТО, ниту ќе може да постои мирно без да се земат предвид барањата на Русија за „денацификација“ и „демилитаризација“ – што значи запирање на каква било потенцијална воена соработка со НАТО.
За да ги постигне овие цели, Русија треба да го задржи своето воено присуство на украинска територија и да продолжи да ја напаѓа украинската инфраструктура. Нема потреба од големо територијално освојување или окупација на Киев. Дури и анексијата на регионите Луганск и Доњецк, на кои Москва гледа само прашање на време, е секундарна цел за Украина да плати за „погрешните“, прозападни геополитички избори во последните две децении. Во очите на Путин, тој не ја губи оваа војна. Всушност, тој веројатно верува дека победува.
Претпоставка 2:
Западот треба да му помогне на Путин „да го спаси образот“ и на тој начин да го намали ризикот од ескалација
Замислете ситуација во која Украина ги прифаќа повеќето барања на Русија – го признава Крим како руски, а Донбас како независен и ветува дека никогаш нема да влезе во НАТО. Дали тоа ќе стави крај на конфликтот? Дури и ако одговорот на многумина им изгледа очигледен, „да“, тоа е неточно, објаснува Форин полиси. Русија можеби води битка со Украина, но геополитички се гледа себеси во војната против Западот на украинска територија. во западните раце – и нејзините уништувањето нема автоматски да доведе до победа на Русија во оваа геополитичка игра. За Путин, оваа војна не е меѓу Русија и Украина – а украинското раководство не е независен актер, туку западна алатка.
Значи, какви и да прави отстапки Украина, Путин ќе продолжи да ја ескалира војната додека Западот не го промени својот пристап и не признае дека, како што вели Путин, коренот на проблемот лежи во игнорирањето на безбедносните грижи на Русија за проширувањето на НАТО од страна на Вашингтон веќе 30 години.
Нереалните барања на Русија, отфрлени од Киев, се само начин Кремљ да го зголеми својот удел во конфронтацијата меѓу Русија и Западот, тестирајќи ја способноста на Западот да остане обединет и доследен. Западот денес го гледа проблемот во погрешно светло – во обид да ја запре руската војна, тој се фокусира на вештачките изговори на Москва за инвазија и ја превидува загриженоста на Путин за „западната закана“.
Претпоставка 3:
Путин не само што губи на бојното поле, туку му се заканува и државен удар
Всушност, ситуацијата е обратна, барем засега. Руската елита се консолидираше околу Путин како единствен лидер кој може да го зајакне политичкиот систем и да спречи немири. Елитата е политички импотентна, исплашена и ранлива – вклучувајќи ги и оние што во западните медиуми се прикажуваат како поттикнувачи на војна. Да се направи потег против Путин денес е еднакво на самоубиство, освен ако Путин не почне да ја губи способноста да владее (физички или психички). И покрај новите поделби и пукнатини во редовите, режимот не е загрозен.
Претпоставка 4:
Путин стравува од антивоени протести
Точно е дека Путин повеќе се плаши од провоени протести и мора да ја земе предвид желбата на многу Руси да видат уништување на, како што ги нарекуваат, украинските нацисти. Расположението на јавноста би можело да поттикне ескалација, што би го навело Путин да биде уште порешителен, дури и ако тоа е резултат на пропагандата на самиот Кремљ.
Претпоставка 5:
Путин е длабоко разочаран од својот внатрешен круг
Ова е прашање за кое интензивно се дебатира на Запад. Ова произлегува од шпекулациите за апсењето на поранешниот заменик началник на кабинетот на Путин, Владислав Сурков, притворањето на Сергеј Беседа, висок офицер за безбедност одговорен за Украина и чистката на потесниот круг на Путин. На сите овие гласини треба да се гледа со екстремен скептицизам. Прво, немаше потврда за ниту еден од нив. Згора на тоа, високи извори сугерираат дека ниту Беседа ниту Сурков не се уапсени. Второ, Путин е веројатно вознемирен и разочаран од својот персонал, но не е во негов стил да го исчисти својот внатрешен круг доколку не се сторени сериозни злосторства.
На Путин му се важни само намерите, а ако руските тајни служби го дезинформирале без зли намери, нема да има кривично гонење. Конечно, Путин од самиот почеток внимателно ја водеше воената кампања во Украина, така што имаше многу малку простор за подредените да покажаткаква било иницијатива.
Сето ова значи дека западната дилема – да се удвои поддршката за Украина или да се смири Путин затоа што е очаен и опасен – е суштински погрешна. Може да има само два можни исходи. Или Западот ќе го промени својот пристап кон Русија и ќе почне сериозно да ги сфаќа руските грижи што доведоа до оваа војна, или режимот на Путин ќе се распадне и Русија ќе ги ревидира своите геополитички амбиции.
Во моментов, и Русија и Западот сметаат дека спротивната страна е осудена на пропаст и дека времето е на нивна страна. Путин сонува Западот да биде нагризан од политичките пресврти, додека Западот сонува Путин да биде отстранет или соборен. Никој не е во право, заклучува „Форин полиси“. Впрочем, договорот меѓу Русија и Украина е можен само како продолжување на поширок договор меѓу Русија и Западот или како резултат на падот на режимот на Путин. И тоа дава идеја за тоа колку долго би можела да трае војната – во најдобар случај со години.