Односите меѓу Германија и Франција се во криза – што не е ништо ново, но сега е најлошото можно време за тоа. Покрај тоа, под Шолц и Макрон, јазот се чини дека е подлабок од кога било досега.
Состаноците на германско-францускиот совет на министри честопати не се ниту особено возбудливи, ниту продуктивни. Шефовите на држави и влади на двете најголеми економии на Европската унија се среќаваат, договараат заеднички јазични курсеви или нешто слично што не е особено важно, а потоа изјавуваат дека се уште се за „германско-француски тандем“. Пред се, се работи за симболика. Но, тоа е важно и за функционирањето на ЕУ.
Колку е длабок јазот меѓу партнерите покажува и фактот што овогодинешниот Министерски совет е одложен за почетокот на следната година. Тоа не може да го сокрие ниту посетата на германскиот канцелар Олаф Шолц на францускиот претседател Емануел Макрон, која набрзина беше закажана за среда (26 октомври). И иако разликите во мислењата меѓу Берлин и Париз не се невообичаени, овојпат тие доаѓаат во најлошото можно време.
Од Елисејската палата соопштија дека одложувањето на Советот на министри не кажува ништо за состојбата на германско-француските односи. Причината беше наведена дека немаа време сите министри, па времето на настанот беше поместено.
Многумина, сепак, со сомнеж го дочекаа тоа објаснување. „Од 1963 година, откако постојат тие состаноци на самитот, ниту еден не е откажан“ , изјави за Дојче веле Стефан Зајдендорф, заменик директор на Германско-францускиот институт (ДФИ), кој издава материјали за таа бинационална средба .
„Новите шефови на држави обично треба да поминат низ процес на учење за да разберат дека овие состаноци се навистина важни за „германско-француската оска“. Ова беше случај со поранешниот германски канцелар Лудвиг Ерхард или францускиот претседател Никола Саркози“, се сеќава. Зајдендорф.
Зашто, како што предупредува политикологот, во Европа не може да се применува американската доктрина според која една голема земја сама ја презема водечката улога, а другите ја следат.
„Ниту една европска земја не е доволно голема за да се грижи сама за политичката стабилност. Ни треба начелен договор меѓу Германија и Франција, чии позиции се секогаш најоддалечени една од друга. Тогаш другите земји-членки можат да се ориентираат кон тој среден пат. објаснува Зајдендорф.
Двете страни претпочитаат независна акција
Но, во моментов, се чини дека двете страни се залагаат за независна акција. Берлин неодамна усвои пакет помош поради поскапувањето на гасот и електричната енергија во вредност од 200 милијарди евра, без претходно да го извести Париз.
Тоа би било очекувано, бидејќи една таква финансиска инјекција може да ги наруши пазарните механизми. Освен тоа, Германија, заедно со уште десетина земји, но без Франција, неодамна на состанокот на членките на НАТО потпишаа договор за проект за заеднички систем за противвоздушна одбрана, т.н. „Европска иницијатива за небесен штит“ – иако Франција, заедно со Италија, веќе работи на противракетниот систем „мамба“.
Потоа, на состанокот на самитот на ЕУ минатата недела, Макрон заедно со Шпанија и Португалија најави изградба на нов гасовод меѓу Барселона и Марсеј, кој ќе служи и за транспорт на водород. Тоа е замена за планираната врска меѓу Шпанија и Франција преку Пиринеите, која е поддржана од Берлин.
„Двете страни се на нерви“, заклучува Зајдендорф. „Германија верува дека може да постигне мултилатерални договори со помали земји надвор од Франција, а Франција чека уште од говорот на Макрон во 2017 година на Универзитетот Сорбона, Германија да се изјасни за поголем степен на европска интеграција. Во тој говор Макрон, меѓу другото, се залагаше за заеднички буџет на еврозоната и поблиска соработка на полето на одбранбената и даночната политика.
Криза во најлош можен момент
„Немаме време за такво нешто. Во Европа има војна и се соочуваме со енергетска криза“, критикува Софи Порншлегел, аналитичарка од бриселскиот тинк-тенк, Центарот за европска политика , во интервју за Дојче . Веле .
„Ако имаме среќа и не е студено, сепак ќе ја поминеме оваа зима. Но, долгорочно ни треба европско решение за високите цени на енергијата, велат од солидарниот фонд. Затоа што ако повеќе не можеме да си дозволиме енергија , тоа води до економска криза и раст на невработеноста“. Според Порншлегел, сегашните поделби во Европа работат во рацете на рускиот претседател Владимир Путин, бидејќи ја прават ЕУ неспособна за дејствување.
Жак-Пјер Гуген, експерт за Германија од парискиот Институт за меѓународни и стратешки односи (Ирис), додава дека оваа криза меѓу двете земји е подлабока од која било досега.
„Овој спор е, меѓу другото, сериозен, бидејќи други помали земји, како Полска или балтичките земји, ја доведуваат во прашање водечката улога на германско-францускиот тандем“, вели Гуген за Дојче веле .
Светло на крајот од тунелот?
За Роња Кемпин од Фондацијата за наука и политика (SWP) со седиште во Берлин, сегашните разлики во мислењата имаат подлабоки корени. „Макрон долго време сака ЕУ да дејствува во помали тематски групи и е скептичен за проширувањето на исток пред да се реформира начинот на кој функционира ЕУ. За Франција, Унијата е првенствено средство за зголемување на моќта“, смета експертот за германско- Француски односи.
„Напротив, Германија е повеќе склона да се согласи на проширување на исток, бидејќи на ЕУ гледа како елемент кој носи трансформација и мир.
Позициите на двете земји значително се разликуваат и кога станува збор за одбранбената политика, вели Кемпин.
Таа истакнува дека Германија, иако спротивно на нејзините убедувања, се одлучила за поголеми воени трошоци, но троши пари на директни набавки, а не на заеднички европски воени проекти. Тоа не и се допаѓа на Франција, предупредува Кемпин.
Штефан Зајдендорф, заменик директор на германско-францускиот институт, сепак гледа светлина на крајот од тунелот: „До сега, сите шефови на држави и влади на Германија и Франција конечно сфатија дека не можат еден без друг – дури и кога ќе најдат компромисот беше многу тежок “.