„На Америка и се ближи крајот – и прашање е само каков ќе биде.
Ова е цитат од мислењето на еден од многуте западни автори кои во моментов составуваат сценарија за криза која треба да ги уништи САД.
Како изгледаат овие сценарија и кои процеси, според аналитичарите, ги водат САД до смрт и колапс?
Една од омилените занимации на многу руски експерти е предвидувањето на колапсот на Америка. Прогресивните сограѓани им се смееја и рекоа: „ќе се изначекате“. Сепак, кон крајот на 2010-тите и почетокот на 2020-тите, оваа гледна точка почна да се шири се повеќе и повеќе во странство, вклучително и на Запад.
Аналитичарите се почесто пишуваат дека Америка е во најдлабока криза и дека се „цртаат“ сценаријата за нејзин пад.
Слични верувања се раширија меѓу обичните луѓе во западните земји. Затоа што, во 2020 година, 73 отсто од Германците беа убедени дека на американскиот политички систем му требаат големи промени или дури и целосна трансформација.
Во Франција процентот на такви бил 64 отсто, а меѓу најлојалните сојузници на САД – Британците – 62 отсто.
Во самите Соединети Американски Држави, расположението е приближно исто. Републиканците во Конгресот отворено ја саботираат Демократската Бела куќа, а две третини од републиканските гласачи тврдат дека претседателските избори во 2020 година се наместени.
Пред се, ниту демократите, ниту републиканците, ниту пак надворешните набљудувачи не видоа вистински излез на САД од бездната на внатрешната криза. И, наместо да смислуваат опции за излез, тие цртаат апокалиптични предвидувања.
Канадскиот писател Стивен Марш објави книга во која предвидува нова граѓанска војна во САД.
„Америка се ближи кон својот крај – и единственото прашање е каков ќе биде“, сигурен е авторот. И тој дава неколку сценарија:
„Во Литл Бриџ, во рурална област каде што жителите ја мразат федералната влада, американската војска пука за да убие во судир со екстремно десничарски антивладини патриоти.
Во ресторан за брза храна, млад човек го врти пиштолот кон американскиот претседател, кој влегол на фотографирање. Неговиот куршум ја дели поделената земја на жестоко спротивставени ожалостени и славеници.
Во Њујорк ураганот поплави цели населби и преку ноќ остави милиони луѓе без покрив над главата. Овој удар, по финансискиот колапс и години на катастрофални суши, ја уништува Америка“.
За секој сериозен студент во САД, овие сценарија не изгледаат како чиста фантазија. „САД гореа и претходно. Виетнамската војна, протестите за граѓански права, атентатите на Џон Ф. Кенеди и Мартин Лутер Кинг, Вотергејт – сите беа национални катастрофи. „Но, никогаш досега САД не се соочиле со институционална криза како сегашната.
Нивото на доверба во американскиот Конгрес варира околу 20% – едноставно затоа што, како што истакнува Марш, нема каде подалеку да падне.
Друг канадски експерт, Томас Хомер-Диксон, напиша долга статија на истата тема, најавувајќи го колапсот на американската демократија уште во 2025 година и подемот на десничарската диктатура најдоцна до 2030 година.
„Повеќе од 40 години ги проучувам причините за војна, социјални немири, револуции, етнички конфликти и геноцид. Јас сум на чело на Центарот за студии за мир и конфликти на Универзитетот во Торонто речиси 20 години. „И сега, додека гледам како се одвива кризата во САД, гледам предупредувачки знаци на политичката и социјалната арена“, рече тој.
Според него, десничарските коментатори во САД со децении забиваат клинови во пукнатините на довербата во политичкиот систем и политичките институции, а потоа ги удираат со чекан“.
Хомер-Диксон истакнува дека тоа не е само право:
„Ефектот на умножување меѓу длабоките недостатоци на Соединетите држави и неодамнешните промени во материјалните параметри на општеството е исто така делотворен, бидејќи продолжува стагнацијата на приходите од средната класа, хроничната економска несигурност и растечката нееднаквост.
Хомер-Диксон тврди: „Тоа создаде политичка поларизација. Економските, расните и социјалните поделби во Америка создадоа идеолошки јаз меѓу политичката десница и левицата… И двете веруваат дека улогите се егзистенцијални – дека противникот сака да ја уништи земјата што ја сакаат. Умерениот политички центар брзо исчезнува. И, о, да, населението е вооружено до заби, некаде околу 400 милиони парчиња огнено оружје во рацете на цивилите“.
Фарах Томазин, северноамерикански дописник за Sydney Morning Herald, верува дека граѓанската војна ќе ја испровоцираат „американските десничарски сили“.
Таа е убедена дека постои „Трампистички аговор “ во САД и наведува:
„Бидејќи Трамп не успеа да ја собори американската демократија пред една година, тој одлучи да ја преземе под долга опсада со цел да го поткопа изборниот процес низ целата земја. Само во декември 2021 година, трампистите поднесоа 262 закони до 41 земја за да го нарушат изборниот процес“.
Поконкретно бараат забрана за предвремено гласање, гласање без проверка на документи и пракса на гласачко место да се носи неовластено лице со гласачко ливче кое номинално го пополнило друго лице.
Дополнително, „Трамп и неговиот народ се обидуваат да ги доведат поддржувачите на митот за измама на изборите во 2020 година на влијателни позиции“, пишува Томазин. Таа тврди: „Ако се изберат такви кандидати – тие би можеле да помогнат во преобликувањето на резултатите од следните претседателски избори“.
Така, таа сугерира дека Америка ќе се соочи со нова поделба во 2024 година околу резултатите од претседателските избори. Исто така: дека десницата – ако повторно изгуби – ќе има многу повеќе можности да ја „пласира приказната за изборниот фалсификат“.
Во тој контекст, Томазин би можела да ги потсети своите читатели дека, според анкетите, по поразот на Трамп во 2020 година, речиси 40 отсто од неговите гласачи сметаат дека е време нивната земја „да ги напушти ваквите САД“.
Друг автор на Sydney Morning Herald, австралиската политиколог и историчарка Ема Шортис, ја развива вистинската тема.
Таа пишува: „Десните медиуми продолжуваат да шират големи лаги за изборите во 2020 година, а големите реформи кои се толку неопходни за зајакнување на американската демократија… или беа запрени или целосно отстранети од агендата“.
Како резултат на тоа, рече таа, американската демократија би можела да пропадне, а луѓето со многу порадикална агенда би можеле да ги заменат оние кои сега владеат. Опасно за американските сојузници, вклучително и Австралија.
„Што ќе се случи со нас, со другите нации, ако дојде до колапс на американската демократија и ако заедничките австралиско-американски одбранбени структури се во рацете на таква нова влада? Можеме ли да излеземе од тие структури? Дали нашата држава ќе сака да излезе од нив? „На крајот на краиштата, какви ќе бидат последиците од американските промени врз нашата внатрешна политика?“, се прашува г-ѓа Шортис.
Сепак, не сите апокалиптични предвидувања важат за десничарскиот заговор.
Во една статија напишана за The Hill, Кристин Тејт укажува на економската позадина на падот на САД. Таа најавува „економска рецесија и стагнација“ до крајот на 2022 година:
„Многу Американци не се подготвени да издржат економска стагнација. До крајот на 2020 година, речиси две третини од семејствата живееле од плата до плата, а повеќе од половина имале доволно заштеди за помалку од три месеци. Една четвртина нема заштеда!“
Според Финтан О’Тул, кој напиша статија за Атлантик, голем дел од американската култура е веќе подготвена за граѓанска војна:
„За оние кои некогаш беа нарекувани екстремна десница, а сега треба да се сметаат за едноставно вооружено крило на Републиканската партија, неизбежноста од граѓанска војна е дадена.
Според него, Америка е поларизирана не само политички, туку и економски и културолошки:
„Дури и одговорот на глобалната пандемија стана зона на фракционо војување. Функционирањето на федералната влада му дава можност на малцинството да го малтретира и задушува мнозинството. Голем дел од американскиот медиумски дискурс е токсичен, а половина од двопартискиот систем влезе во постдемократската фаза. „САД се единствени меѓу развиените земји по тоа што нивниот систем дозволува постоење на неколку стотици приватни армии опремени со воено оружје“, пишува авторот.
Хипотетички, сè во САД може да се реши со длабоки реформи, но на американскиот политички систем му е тешко да направи длабоки промени.